در مقالات گذشته در مورد لزوم سرمایهگذاری برای رسیدن به موفقیت مالی صحبت کردیم. گفتیم که برای رقم زدن زندگی بهتر و دستیابی به موفقیت باید سرمایهگذاری صحیح را یاد بگیریم و از هر پساندازی، چه کم و چه زیاد، با نگاه سرمایهگذاری استفاده کنیم. در مورد معجزه سرمایهگذاری دیدیم که با صبر و پشتکار و دستیابی به سودهای اندک سالانه، ماهانه و روزانه میتوانیم به راحتی به خواستهها و ثروت دلخواه خود برسیم.
اما سوالی که ممکن است برای شما هم بهوجود بیاید این است که “چگونه می توانیم به این سودها برسیم؟” یا “برای کسب بیشترین سود ممکن، کجا باید سرمایهگذاری کنیم؟”
برای پاسخ دادن به این سوالها بهتر است ابتدا با انواع بازار هایی که میتوان در آنها سرمایهگذاری کرد آشنا شویم.
عناوین اصلی:
بازار – بازار فیزیکی – بازار مالی – بازار اولیه – بازار ثانویه – بازار پول
(برای مراجعه به هر قسمت، بر روی عبارت مورد نظرتان کلیک کنید.)
تعریف بازار و انواع بازار های سرمایهگذاری
بازارها از تنوع بسیاری برخوردارند. در تعاریف اولیه، بازار را به عنوان یک مکان فیزیکى اطلاق میکردند که خریداران و فروشندگان براى مبادله کالا و خدمات در آن جمع مىشدند. اما با گذشت زمان و با ظهور بازارهای غیر فیزیکی، تعاریف کمی متفاوت شدند. در واقع بازار مکانیزمی است که امکان معاملهی داراییهای فیزیکی و غیر فیزیکی (مالی) را به خریداران و فروشندگان میدهد.
بر این اساس در دنیای امروز به طور کلی بازارها را میتوان به دو بخش بازارهای فیزیکی و بازارهای مالی تقسیم کرد.
بازار فیزیکی
همانطور که بیان شد بازارهای فیزیکی اولین بازارهای بهوجود آمده در طول تاریخ هستند. همچنان که از نام آنها نیز پیداست، در این بازارها اجناس، منابع و کالاهای فیزیکی و واقعی و قابل لمس مانند خانه، اتومبیل، طلا و … بین خریداران و فروشندگان معامله میشود.
بازار مالی
اما در عصر حاضر در مقابل بازارهای فیزیکی، بازارهای مالی (Financial Market) قرار میگیرند. بازارهای مالی به بازارهایی گفته میشود که اوراق ضمانت مثل سهام، اوراق قرضه، اوراق ضمانت برخی کالاها مثل فلزات گرانبها (که اصطلاحا به کالاهای اقتصادی Commodity معروفند) و در کل انواع اوراق بهادار (اوراقی که با اسناد مشخص، دارای ارزش و بها باشند) در آنها معامله میشوند. قیمت این اوراق نیز مانند دیگر بازارها از طریق عرضه و تقاضا مشخص میشود.
لازم به ذکر است که بازارهای مالی به لحاظ سررسید به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- بازار پول (Money Market)
- بازار سرمایه (Capital Market)
بازارهای مالی در چند دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر در حال تکامل و افزایش ثروت و نقدینگی در جهان هستند. این بازارها، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایهگذاریهایشان میکنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک سرمایهگذاری میشود. در واقع ریسک به این علت کاهش مییابد که زیان حاصل از بعضی سرماییگذاریها میتواند توسط منافع ناشی از سایر سرمایهگذاریها جبران شود. از دیگر خدمات بازارهای مالی نیز میتوان به تعیین صحیح قیمت وجوه و سرمایه از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا، انتشار و تحلیل اطلاعات، و تسهیل مبادلات اشاره کرد.
طبقهبندی بازارهای مالی
۱. طبقهبندی بر اساس نوع دارایی:
الف) بازار سهام: در این بازار، سهام شرکتها که نشانگر میزان مالکیت دارنده سهام در آن شرکت است، معامله میشود.
ب) بازار اوراق بدهی: بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه، مشارکت، خزانه و …) معامله میشوند.
ج) بازار ابزارهای مشتقه: بازاری است برای معاملات ابزارهای مبتنی بر دارائیهای مالی یا فیزیکی. که از آن جمله میتوان به اختیار معامله و قراردادهای آتی اشاره کرد.
۲. طبقهبندی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:
الف) بازار دست اول (اولیه): شرکتها، مؤسسات و بنگاههای اقتصادی برای تأمین منابع مالی خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند. این شرکتها اغلب، منابع مورد نیاز خود را در مقابل واگذاری اوراق بهادار بهدست میآورند. در این حالت از واگذاری و تأمین اعتبار، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر میشوند. بر این اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است که این اوراق را در بازار اولیه (برای اولین بار) به فروش میرساند.
ب) بازار دست دوم (ثانویه): پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به جهت مبادله بدون محدودیت اوراق بین سرمایهگذاران، بازار دست دوم ایجاد میشود. این بازار امکان مبادلهی اوراق بین خریداران و فروشندگان دیگر را بهوجود آورده و قدرت نقدشوندگی آن را میافزاید. علاوه بر این افراد میتوانند تصمیمات سرمایهگذاری خود را تغییر داده، نسبت به فروش اوراق بهادار خریداری شده، یا خرید اوراق بهادار دیگر، در این بازار اقدام نمایند. تعداد معاملات در بازار ثانویه برخلاف بازار اولیه نامحدود است. بازار ثانویه در واقع امکان دست به دست شدن اوراقی که در بازار اولیه خریده شده بودند را بین افراد مختلف ایجاد میکند.
۳. طبقهبندی بر اساس سررسید تعهدات مالی:
الف) بازار پول: بازاری برای مبادله پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول (مثل چک یا سپرده بانکی و …) میباشد، که سر رسید کمتر از یک سال دارند.
ب) بازار سرمایه: بر پایه طبقهبندی بازارهای مالی با نگرش به سررسید داراییها، بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سر رسید بیشتر از یک سال و داراییهای بدون سر رسید گفته میشود. (مثل سهام، اوراق خزانه، اوراق مشارکت و …) بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گستردهتر بوده و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
در این مقاله و مقالات بعدی قصد داریم انواع بازار های فیزیکی و بازارهای مالی شامل:
- بازار املاک و مستغلات
- بازار سکه و بازار طلا
- بازار پول (مثل بانک)
- بازار سرمایه (مثل بورس و اوراق بهادار)
- بازار ارز (فارکس – ارزهای دیجیتال)
را معرفی کنیم تا شما عزیزان با آشنایی بیشتر با این مباحث بتوانید در بازار مورد علاقه خود سرمایهگذاری کنید. (در این مقاله با بازار پول آشنا خواهید شد و برای آشنایی با سایر بازارها کافیاست سایر مقالات مرتبط در سایت را دنبال کنید.)
بازار پول (بانک)
همانطور که قبلتر هم اشاره شد، بازار پول بازاری است برای داد و ستد پول، و سایر داراییهای مالی جانشین نزدیک به پول، که سر رسید کمتر از یک سال دارند. همچنین میتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز اصلی فعالیت این بازار در بهرهمندی از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهد که به سرعت، نقدینگی خود را به میزان مطلوب از این بازار خارج نمایند.
مهمترین وظیفهی بازار پول، ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور اصلاح وضع نقدینگی آنهاست. همه واحدهای اقتصادی (شرکتها، واحدهای دولتی، نهادهای مالی و حتی یک خانوار) با مسئله تعدیل نقدینگی روبرو هستند. اگر وجه نقدی که باید بپردازند بیش از وجه نقد دریافتیشان باشد، برای وام گرفتن به بازار پول مراجعه میکنند. همچنین اگر مازاد نقدینگی داشته باشند و حاضر به درگیرکردن و سرمایهگذاری در دراز مدت نباشند، این نقدینگی اضافی را به بازار پول (بانک) میسپارند. ریسک اندک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد از ویژگیهای این بازار است. دلیل عمده نیاز واحدهای اقتصادی به بازار پول، تامین نقدینگی و عدم همزمانی دریافت پول و انجام مخارج است.
بازار پول یک بازار سازمان یافته نیست. به عبارت دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمیشود و به طور کلی بانکها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر مکانهایی که داد و ستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام میشود، تشکیلدهنده بازار پول هستند.
نقش بانکها در بازار پول
اما بانکها از مهمترین ابزار بازار پول و معمولا گزینه اول بیشتر مردم برای حفظ پول و پسانداز هستند. در بیشتر کشورهای دنیا نیز سرمایهگذاری در بانک کمترین ریسک و در عین حال کمترین بازدهی را دارد. حتی در بعضی کشورها مانند سوییس، دانمارک، ژاپن و … نرخ سود بانکی منفی نیز هست! (به این معنا که هزینههای نگهداری سرمایه توسط بانک، میبایست توسط سپردهگذار پرداخت شود.)
اما در کشور ما اوضاع کمی متفاوت است! در حال حاضر و در بهار سال ۹۹ نرخ سود بانکی برای سپردههای یکساله حدود ۱۵% اعلام شده است. میزان سود سپردههای بانکی توسط شورای پول و اعتبار و زیر نظر بانک مرکزی تعیین میشود. اما در واقعیت بانکها برای این که بتوانند در جذب سرمایه رقابت کنند سودهایی تا حدود ۱۹ درصد نیز برای سپردهگذاران در نظر میگیرند. از مزایای سرمایهگذاری در بانک، ریسک پایینتر و تضمین سود سالیانه سپرده، توسط بانک مرکزی است. البته در سالهای اخیر و در مقایسه با روند تورمی، سرمایهگذاری در بانک عملا بازدهی منفی (نسبت به تورم) داشته است.
توجه داشته باشید که سود پرداختی بانکها باید از طریق فعالیتهای صحیح اقتصادی و عمرانی تامین شود، نه از طریق جذب سپردههای بیشتر و اعطای وام ها! از نظر اقتصادی افزایش نرخ بهره بانکها بیانگر ضعف سیستم اقتصادی و تلاش بانکها برای جذب سپرده گذاران بیشتر در جهت کنترل تورم است!
از آنجایی که میدانیم شما مستحق بهترینها هستید و به همین دلیل نیز درحال مطالعه و یادگیری میباشید، ما معتقدیم برای رشد و استقلال مالی، افراد باید در فضاهای پویا سرمایهگذاری کنند و به هیچ عنوان توصیهای برای سرمایهگذاری در بانک نداریم. مگر برای استفاده از تراکنشهای مالی به عنوان واسطی برای سایر بازارهایی که جهت سرمایهگذاری مد نظر شماست.
چکیده مطلب:
مطالعه و کسب دانش مناسب، در حوزه سرمایهگذاری و شناخت انواع بازار های موجود، از ضروریات رسیدن به استقلال و موفقیت مالی است. از اینرو در این مقاله به صورت کلی با انواع بازار های سرمایهگذاری (بازارهای فیزیکی و بازارهای مالی) و طبقه بندی آنها آشنا شدیم. برای مطالعه بیشتر در مورد بازارهای سرمایهگذاری مقالات زیر پیشنهاد میشود:
کجا سرمایهگذاری کنیم؟ – بازار مسکن – بازار سرمایه (بورس) – بازار ارزهای دیجیتال – بازار فارکس – بازار طلا – بازار سکه
۲ دیدگاه. شما هم نظر خود را بنویسید:
بسیار مفیدوارزشمند بود.ممنون از همتی که درجهت اطلاع رسانی وبالا بردن سطح آگاهی مروم بکار برده اید.
بسیار عالی